In de jaren 1877 en 1878 had Vincent zich in Amsterdam zonder succes voorbereid op een universitaire studie theologie. Hij zette het idee van zich af om dominee te worden, maar was vastberaden om wél als evangelist te willen werken. Zo ontstond het plan om in Brussel een opleiding te volgen aan de Vlaamse evangelistenschool. Deze opleiding duurde een stuk korter en de eisen waren minder strikt dan voor de studie theologie. Op 16 en 17 juli 1878 bezocht Vincent ter oriëntatie samen met zijn vader en dominee Slade - Jones (bij wie Vincent in Isleworth had gewerkt) Brussel. Vincent maakte een goede indruk op de mensen die zij ontmoetten en een maand na het bezoek begon hij aan een proefperiode van drie maanden aan de Vlaamse opleidingsschool voor evangelisten. Hij woonde in bij de familie Plugge. Vincent werd echter niet aangenomen tot de vervolgopleiding en vertrok daarop naar de Belgische mijnstreek Borinage om daar als evangelist te werken.

Na een zware tijd in de Borinage besloot Vincent om zijn hart te volgen en zich te ontwikkelen als kunstenaar. Het verlangen naar kunst en kunstenaars was zo groot dat hij niet langer op het platteland kon blijven en terugkeerde naar de stad Brussel. Via zijn broer Theo en de manager van Goupil & Cie in Brussel, Tobias Victor Schmidt, kwam hij in contact met andere kunstenaars zoals Willem Roelofs (1822-1897) en Anthon Gerhard Alexander van Rappard (1858 - 1892). Met laatstgenoemde ontstond een hechte vriendschap en Vincent werkte bij Van Rappard op het atelier. Ook schreef Vincent zich in voor een cursus aan de kunstacademie.

Zijn doel was helder: om zo snel mogelijk tekeningen te leren maken die toonbaar en verkoopbaar waren, zodat hij uit zijn werk een inkomen kon halen. Vooral het bestuderen van de anatomie trok zijn aandacht. Langzaam ontstond het idee om illustrator te worden voor kranten en boeken. Hij ontving geld van zijn vader en van Theo om in zijn onderhoud te kunnen voorzien. Omdat Van Rappard de stad uit ging en Vincent daarom geen atelier meer had besloot hij de zomer van 1881 bij zijn ouders in Etten door te brengen.