Van Gogh in

Kerkje Zweeloo

Op 1 november 1883 maakte Vincent vanuit Nieuw-Amsterdam/Veenoord een dagtocht naar Zweeloo. Hij kon meerijden met zijn logementhouder Scholte. De dag maakte een diepe indruk op hem en hij schreef zijn broer over die dag die “als een droom” voorbij ging:

“Hier zijn de woningen heel breed, tusschen eikenboomen van een superbe brons.– Toonen in het mos van goudgroen, in den grond van roodachtigen of blaauwachtigen of geelachtigen donkere lilasgrijzen, toonen van onuitsprekelijke reinheid in het groen van de korenveldjes. Toonen van zwart in de natte stammen, afstekende bij gouden regens van warrelende, wemelende herfstbladeren die in losse pruiken, als of ze er op geblazen waren, los en met de lucht er door heen schemerend nog hangen aan populieren, berken, linden, appelboomen. De lucht effen, blank, lichtend, niet wit doch een lilas dat niet te ontcijferen is, wit waar men rood, blaauw, geel in ziet wemelen, dat alles reflecteert en men overal boven zich voelt, dampig is en zich vereenigt met den dunnen mist beneden. Alles tot elkaar brengt in een gamma van fijne grijzen.” Lees de hele brief

In Zweeloo hoopte Vincent collega kunstenaars te vinden en met name Max Liebermann, over wie hij veel had gehoord van zijn broer Theo. Vincent trof Liebermann of andere kunstenaars niet aan in Zweeloo en besloot niet op zijn huisbaas te wachten om mee terug te rijden, maar liep zelf terug.

Vincent maakte diverse tekeningen tijdens zijn dagtrip. Zo schetste hij een appelboomgaardje dat Liebermann ooit ook op doek had vastgelegd, tekende hij een spinster en maakte hij een schetsje van het Hervormde kerkje in Zweeloo, dat hem deed denken aan het schilderij L’Eglise de Greville van Jean-Francois Millet dat hij in Parijs had gezien. Op het tafereel dat Vincent tekende is een van het veld terugkerende herder met zijn kudde te zien voor het kerkje: een verschil met het werk van Millet waar voor de kerk een boer met een spade staat.