Van Gogh en

Familie De Groot-Van Rooij

Vincent werkte regelmatig in de hut van de familie De Groot en kreeg daar het idee voor zijn schilderij De aardappeleters. De familie bestond uit moeder Cornelia met haar kinderen Hendrikus, Peter en Gordina (Sien) en de zoon van Gordina Cornelis. Vincent portretteerde Gordina (1855-1927) heel vaak: er zijn minstens twintig studies van haar bekend. Ook is het zeker dat zij een van de afgebeelde personen op De aardappeleters is.

Vincents kennis Willem van de Wakker memoreerde de totstandkoming van het werk. Volgens hem kwam Vincent:

“op een avond na den gehelen dag buiten geschilderd te hebben, langs het huisje van de familie De Groot, waar hij dikwijls werkte, en stapte daar naar binnen om even uit te rusten. Het gezin zat juist onder een lamp bijeen en begon te eten. Spontaan greep Vincent doek, penseel en palet en ving aan de groep te schilderen.” (bron: De Brouwer, 1984)

De aardappeleters was het eerste doek dat Vincent als een écht schilderij beschouwde in tegenstelling tot de vele geschilderde studies die hij maakte. In de voorstelling kwamen zaken samen waar hij druk bezig mee was geweest, zoals figuurstudies en het creëren van licht en donkercontrasten. Bovendien voldeed De aardappeleters volledig aan Vincents behoefte om een echt boerenschilderij te maken.

“Ik heb n.l. wel terdeeg er op willen werken men de gedachte krijge dat die luidjes die bij hun lampje hun aardappels eten, met die handen die zij in den schotel steken zelf de aarde hebben omgespit en het spreekt dus van handenarbeid en van – dat zij hun eten zoo eerlijk verdiend hebben.” Lees de hele brief

Dat Vincent ook op zoek was naar een grotere betekenis van het werk blijkt uit wat hij schreef:

“Het schilderen van het boerenleven is iets ernstigs en ik voor mij zoude zelfverwijt hebben als ik niet trachtte schilderijen te maken zóó dat zij serieuse dingen te denken geven kunnen aan wie serieus over kunst en over leven denkt.” Lees de hele brief 

Vincent vond enkele jaren later, in 1887, De Aardappeleters nog steeds een van zijn beste schilderijen:

“Wat ik van mijn eigen werk denk is dat het schilderij van de boeren die aardappels eten, wat ik in Nuenen maakte, après tout het beste is dat ik maakte.” Lees de hele brief

Het schilderij wordt ook vandaag de dag nog beschouwd als Vincents topwerk uit de Hollandse periode beschouwd. Van De aardappeleters zijn drie verschillende geschilderde versies: een schets, een studie en het uiteindelijke tableau. Ook maakte hij op basis van de studie een litho van de scène.